Burmistrz Miasta Zakopanego, Wydawnictwo Czarne, Miejska Biblioteka Publiczna, Muzeum Tatrzańskie oraz Fundacja „Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości” zapraszają na spotkanie z cyklu »CZARNE NA BIAŁYM« z udziałem KLEMENTYNY SUCHANOW autorki książki GOMBROWICZ. JA, GENIUSZ. Rozmowę z autorką poprowadzi Maciej Krupa. Spotkanie odbędzie się 22 stycznia 2018 roku, w poniedziałek, o godz. 18:00, w czytelni Miejskiej Biblioteki Publicznej, Zakopane, os. Łukaszówki 4a.
Wstęp wolny. Zapraszamy.
Gombrowicz. Ja, geniusz to podróż pełna zagadek i znaków zapytania. Zaczyna się na długo przed 1904 rokiem i kończy śmiercią pisarza. To nie tylko podróż, w czasie której z nieopierzonego ziemiańskiego syna wyrośnie pewny swej indywidualności twórca, kreujący zupełnie nowy język filozof i w końcu zmęczony sławą człowiek, to również wędrówka przez kompleksy polskiej – i nie tylko – literatury, historii, tradycji i obyczajowości
Tom pierwszy wprowadza w zawiłości życia rodzinnego i ziemiańskiego na tle historii rodów Gombrowiczów i Kotkowskich. Mały Itek, „dziwak”, niemieszczący się w wielkopańskim comme il fault, przeobraża się w pisarza Witolda, który własne klęski i lęki przekuwa konsekwentnie w swój oręż. Wydanie Pamiętnika z okresu dojrzewania otwiera mu drzwi do warszawskiego środowiska literackiego, poznaje Schulza, Witkacego i zaczyna „prowadzić swoje gry” przy stoliku nad małą czarną. Fascynuje i odpycha, usilnie walcząc o „narzucenie” siebie. W 1938 roku wydaje Ferdydurke, ale sukces pierwszej powieści przytłumia zbliżająca się wojna. Podróż do Argentyny uchroni Witolda przed wojennym losem, który przypadnie jego bliskim, a równocześnie pozwoli się ostatecznie wyzwolić, doszlifować warsztat literacki i oddać homoerotycznym przygodom w labiryncie Buenos Aires. Gdy w 1945 roku kończy się wojna, Witold nie zamierza wracać do Polski i rozpoczyna los pisarza na emigracji.
Mieszkanie przy ulicy Venezuela 615 i kawiarnia Rex stają się sceną kolejnego aktu w życiu Witolda Gombrowicza. Pisarz, który decyduje się zostać w Ameryce Południowej, zaczyna batalię o tłumaczenie Ferdydurke. Choć kończy się ona klęską, wprowadza w jego życie jedną z najważniejszych dla niego osób, młodego Alejandra Rússovicha. Ponieważ brak środków do życia staje się coraz bardziej dotkliwy, czterdziestoparoletni Witold musi podjąć pierwszą etatową pracę – urzędnika w banku. Przełomem w życiu pisarza okaże się nawiązanie współpracy z paryską „Kulturą”, która opublikuje kolejne części Dziennika, Trans-Atlantyku i Ślub.
Gombrowicz znów zaczyna być czytany, lecz dopiero tłumaczenie jego dzieł we Francji oraz wywalczone przez Konstantego Jeleńskiego stypendium w Niemczech w 1963 roku pozwolą na powrót do Europy na pokładzie statku Frederico C. Mijają lata, zanim osiąga stabilizację i staje się starszym panem z Vence, który czeka na Nobla u boku młodej towarzyszki życia Rity Labrosse. Umiera w 1969 roku nękany przez astmę i kłopoty z sercem, nie otrzymawszy tej najważniejszej nagrody literackiej i pozostając „najbardziej znanym z nieznanych pisarzy”.
Choć trudno w to uwierzyć, Gombrowicz. Ja, geniusz to pierwsza pełna biografia pisarza. Klementyna Suchanow przez lata zbierała materiały, prowadziła rozmowy i podróżowała śladami Gombrowicza. Efektem jest monumentalne dzieło, w którym odbija się nie tylko Itek/Witold, ale także fermentująca kulturowo Europa XX wieku na tle skomplikowanych historycznych wydarzeń.
Profesor Michał Paweł Markowski napisał: „Dzięki wyczerpującej, opartej na wielu nieznanych źródłach i dokumentach biografii Suchanow wiemy w końcu, kim był Gombrowicz i jakie miał życie. Dzięki uporowi i talentowi autorki mamy nareszcie kompletną opowieść o jednym z najważniejszych pisarzy nowoczesnych. Teraz nie pozostaje nam nic innego, jak odkryć ponownie jego dzieła”.
Znany felietonista i pisarz Krzysztof Varga następująco przedstawił tę książkę: „Gombrowicz. Ja, geniusz to jest rzecz nie tylko opasła, ale zabójczo precyzyjna, każdy szczegół z życia tego w istocie geniusza, a też największego bodaj wśród pisarzy kabotyna, tu jest opisany, wszystko z chirurgiczną precyzją nakreślone, nie tylko życie i poglądy autora Ferdydurke, ale i kontekst społeczny, polityczny, obyczajowy, słowem wszelaki jest nam tu podany, cała kawalkada postaci i wielka mapa miejsc z Witoldo, jak go w Argentynie nazywali, związana”.
Klementyna Suchanow to historyczka literatury, która od lat zajmuje się badaniem życia i twórczości Witolda Gombrowicza oraz historii i literatury Ameryki Łacińskiej. Napisała i opublikowała Argentyńskie przygody Gombrowicza (2005) oraz Królową Karaibów (2013).
Klementyna Suchanow, Gombrowicz. Ja, geniusz. Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017. Współwydawca: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza. Tom I - 576 str., tom II - 600 str.
